
13 Απριλίου 2020
Η κάθε ημέρα που περνάει είναι απρόβλεπτη, όπως ο κορονοϊός.
Καθώς ο Πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας Emmanuel Macron διευκρίνησε στον λόγο του στις 13 Απριλίου 2020, αυτή η πανδημία «δεν είναι ακόμα διαχειρίσιμη». Πρόκειται για κάτι δύσκολο να βγάλουμε εις πέρας και να «εξουδετερώσουμε». Ωστόσο, κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του. Και τότε είναι που αναρωτιέμαι εάν η λύση, δηλαδή το εμβόλιο έχει ήδη ανακαλυφθεί και κανένας δεν έχει ενημερωθεί για αυτό…και εάν το εμβόλιο υφίσταται, γιατί κανένας δεν μιλάει; Παρ’όλ’αυτά, ένας ιατρός εν ονόματι «ο καθηγητής Raoult», ο οποίος εξασκεί το επάγγελμα του στην Μασσαλία(Marseille) βρήκε με αποδεικτικά στοιχεία ένα είδος θεραπείας με βάση την χλωροκίνη (η οποία όμως καθίσταται αποτελεσματική). Για ποιο λόγο, άραγε, δεν διατίθεται στην αγορά; Γιατί τόση σιωπή; Τα ερωτήματα συνεχίζονται…
Αποτελεί η επέκταση της καραντίνας μέχρι τις 11 Μαϊου αρκετό χρονικό δίαστημα για την έξοδο από αυτή την κρίση υγείας, οικονομίας και κοινωνικής ψυχολογίας; Αν θα έλεγα (πως) ναι, θα ήταν ψέμα. Η δυνατότητα να ανοίξουν ξανά οι παιδικοί σταθμοί, τα σχολεία, και οι επιχειρήσεις θα είναι για μένα μία ανάσα αλλά ταυτόχρονα ένα ρίσκο. Από τη μία πλευρά, αποτελεί ρίσκο για την εξάπλωση του ιού..ένα ρίσκο το οποίο πιθανά θα θέσει σε κίνδυνο την υγεία μας και κυρίως των παιδιών. Από την άλλη πλευρά, θα είναι μια ευχαρίστηση να ξαναεργαστώ στο «maison des réfugiés» («σπίτι των προσφύγων») και να ανταμώσω τους συναδέλφους μου καθώς επίσης και τους πρόσφυγες που γνώρισα από την πρώτη κιόλας ημέρα της πρακτικής άσκησης. Το ζεστό περιβάλλον και το πνεύμα φιλοξενίας και αλληλεγγύης είναι στοιχεία που δε μπορώ να ξεχάσω ούτε να προσπεράσω. Η αίσθηση της συλλογικότητας μου λείπει ήδη. Όπως επίσης οι στιγμές γέλιου μεταξύ μας.
Όσον αφορά στην έρευνα μου, καταφέρνω να έρχομαι σε επαφή με ορισμένους πρόσφυγες της δομής στέλνοντας τους μέσω email ερωτηματολόγια τα οποία θα με βοηθήσουν αφενός να κατανοήσω τη σχέση τους με το «maison », και αφετέρου με τη χώρα υποδοχής (Γαλλία). Επιπλέον, ενδιαφέρομαι να μοιραστώ τα συναισθήματα τους κατά την περίοδο του περιορισμού και τα μέσα που χρησιμοποιούν για την καταπολέμηση του. Μέχρι στιγμής, το αντικείμενο της έρευνας μου φαίνεται να τους «συνεπαίρνει» και να τους κεντρίζει το ενδιαφέρον. Ωστόσο, όταν τους ρωτάω εάν μπορώ να τους θέσω κάποιες ερωτήσεις σχετικές με την διπλωματική μου εργασία, ακόμα κι αν εξηγώ τον σκοπό της έρευνας, ορισμένα άτομα στην αρχή, από περιέργεια, ζητούν τον λόγο της συνέντευξης. Στη συνέχεια, τους εξηγώ ότι η μέθοδος των συνεντεύξεων με τους πρόσφυγες είναι απαραίτητη για να μπορέσω να εμβαθύνω στο θέμα μου που αφορά τους συντελεστές της δομής και το πώς συμβάλλουν στην ενσωμάτωση των προσφύγων στην χώρα υποδοχής. Όμως, υπάρχουν και άτομα που δεν θέτουν ερωτήσεις και δέχονται να απαντήσουν στα ερωτηματολόγια. Προς το παρόν, περιμένω τις απαντήσεις.
Κάθε φορά που συμπληρώνω την ηλεκτρονική αίτηση μετακίνησης, νιώθω ότι δεν έχει νόημα. Απουσία αστυνομικού ελέγχου στην περιοχή μου. Όταν περπατάω στον δρόμο, σκέφτομαι αν θα τη συμπληρώσω ή όχι, ώσπου τελικά την συμπληρώνω, επειδή δεν γνωρίζουμε ποτέ τι μπορεί να συμβεί. Είναι ο φόβος της τελευταίας στιγμής…και φυσικά, ο φόβος του προστίμου. Αλλά δεδομένου του ανύπαρκτου ελέγχου, ποια η ουσία της αίτησης; Γιατί να συμπληρώσω μία αίτηση, αφού δεν υπάρχει έλεγχος;
Και σε αυτό το σημείο, σκέφτομαι τα λόγια ενός φίλου που γνώρισα κατά τη διάρκεια της συμμετοχής μου στο πρόγραμμα «migrantour» ο οποίος κατοικεί στο foyer Romand Rolland στην περιοχή Saint-Denis του Παρισιού «είναι δύσκολη η κατάσταση εδώ, είμαστε όπως στην Καλιφόρνια». Με το άκουσμα αυτής της φράσης, άρχισα να γελάω χαριτωμένα. Το ίδιο έκανε κι εκείνος. Στο τηλέφωνο, μου εξήγησε ότι εκεί η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Υφίσταται συχνά έλεγχος κατά τη διάρκεια της ημέρας και κυρίως στον σταθμό του Saint-Denis. Παρ’όλ’αυτά, περνάει τον χρόνο του συχνά στο πάρκο, απόστασης 200 μέτρων από το foyer, όπου συζητάει με τους φίλους τους και όπως επισημαίνει, τον ευχαριστεί ιδιαίτερα. Έπειτα, αισθάνομαι την ανυπομονησία του για το τέλος της πανδημίας αλλά και τη δυσκολία του να μένει συνεχώς σε ένα δωμάτιο 7m2 , όταν επαναλαμβάνει τρεις φορές με χαμόγελο «δε μπορώ να μένω όλη την ώρα στο δωμάτιο, πρέπει να βγω έξω!», «πρέπει να βγω έξω!». Καταλαβαίνω, δεν είναι εύκολο. Ο μικρός χώρος τον εμποδίζει να «αναπνεύσει» και επομένως, να νιώσει άνετα. Συνεπώς, δε μπορεί να ζήσει «φυσιολογικά».
Επί πρόσθετα, γυμνάζεται κατεβαίνοντας και ανεβαίνοντας τα σκαλιά των 13 ορόφων σχεδόν κάθε μέρα και τότε του απαντώ : «εγώ προσπάθησα να ανέβω και να κατέβω 5 φορές τα σκαλιά των 8 ορόφων σε μία ημέρα, (αφού μένω στον 8ο όροφο του κτιρίου) αλλά μετά σταμάτησα, χαχα». Ύστερα, μου απάντησε : «όχι, δεν είναι αλήθεια!». Συνεχίζω λέγοντας: «κι όμως, είναι αλήθεια!». Εκφράσεις γέλιου εμφανίζονται στο πρόσωπο μου. Και τότε συνηδειτοποιώ ότι η συνομιλία μας διαρκούσε ήδη 30 λεπτά. Ο χρόνος περνάει γρήγορα όταν μιλάς με τους άλλους και ιδιαίτερα όταν υπάρχει και μία δόση χιούμορ. Είναι πιο ζωντανό, πιο συναρπαστικό. Αισθάνεσαι όμορφα. Μία συζήτηση που «σπάει» την ρουτίνα και με κάνει να ξεχνάω για λίγα λεπτά ότι ζω υπό περιορισμό. Όταν κλείνω το τηλέφωνο, επανέρχομαι στην πραγματικότητα.
Στη γειτονιά μου (Issy-les-Moulineaux) αντίθετα με την περιοχή του Saint-Denis, η κατάσταση δεν είναι ίδια. Η ηρεμία είναι το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς. Και κατά την περίοδο της καραντίνας, είναι πιο ήρεμη από ποτέ. Είναι φορές που αυτή η σιωπή της γειτονιάς με τρομάζει, με αποπροσανατολίζει. Και αν αυτή η σιωπή αντιπροσωπεύει έναν κίνδυνο; Ή μία μυστική δύναμη; Έχω την εντύπωση ότι παρακολουθούμαι ή ότι κάποια στιγμή θα ακούσω ένα μεγάλο μπαμ. Σε κάθε περίπτωση, νιώθω ότι δε θα έχω τον έλεγχο να το αποφύγω. Όπως σε ένα όνειρο, όπου προσπαθώ να ξεφύγω από τον κίνδυνο και τρέχω χωρίς σταματημό. Εξακολουθώ να μάχομαι, χωρίς να ξέρω αν θα κερδίσω ή όχι τον αντίπαλο.
Λέξεις-κλειδιά : περιορισμός, πανδημία, σιωπή, πρόσφυγες, « σπίτι των προσφύγων »