Greek version of the episode n°3 : Αναμένοντας την « κανονικότητα », Νταϊάνα Παπαδάκη-Πιερίδου, Παρίσι

21 Απριλίου 2020

Καθισμένη δίπλα στο παράθυρο, θαυμάζοντας την μαγευτική θέα. Νιώθω το αεράκι να χτυπάει γλυκά το πρόσωπο μου. Δυσκολεύομαι να κοιμηθώ.

Η νύχτα μοιάζει πιο ήρεμη από ποτέ. Ώσπου ένας απρόσμενος θόρυβος ήρθε να σπάσει αυτή την ηρεμία. Είναι η προσγείωση και απογείωση των ελικοπτέρων προς το στρατιωτικό νοσοκομείο Percy στην περιοχή Clamart. Μόνο με το άκουσμα αυτού του ενοχλητικού θορύβου στα αυτιά, η διάθεση για ύπνο εξαφανίστηκε εντελώς. Τα μάτια μου μένουν μπλοκαρισμένα στα φώτα του νοσοκομείου. Ένα γεγονός που μου «ξυπνάει» την σημερινή κατάσταση του περιορισμού καθώς και τις χιλιάδες περιπτώσεις των νοσηλευομένων, την οδύνη, αλλά και την ελπίδα της λήξης της πανδημίας του κορονοϊού. Ωστόσο, πρόκειται για μία οδύνη όχι μόνο «υγείας» αλλά και «κοινωνική», αφού το σύστημα των κοινωνιών έχει κατά κάποιο τρόπο σταματήσει. Λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη τις οικονομικές και ψυχολογικές συνέπειες της πανδημίας (κατάθλιψη, άγχος, μοναξιά, αυτοκτονία, οικονομικά προβλήματα), μπορούμε να μιλήσουμε για «κοινωνικό πόνο» ή “social suffering” , όρος που χρησιμοιείται συχνά στον τομέα της ανθρωπολογίας.

Με την ανατολή του ήλιου, μια καινούρια ημέρα ξεκινάει με την προοπτική της αγοράς, πρώτης ανάγκης, προϊόντων της εβδομάδας. Τηρώντας πάντα τους κανόνες υγιεινής (φορώντας γάντια και μάσκα), βγαίνω από το διαμέρισμα μου και κατευθύνομαι προς το ασανσέρ το οποίο πολλές φορές «παίρνει τον χρόνο του». Παρ’όλ’αυτά, αυτή τη φορά, φτάνει αμέσως και το πρώτο πράγμα που παρατηρώ, μπαίνοντας, είναι μια μικρή αφίσα.

Διαβάζοντας με προσοχή τους κανόνες υγιεινής, αντιλαμβάνομαι το πνεύμα υπευθυνότητας των θυρωρών της πολυκατοικίας καθώς και της πρόληψης κατά του κορονοϊού. Πρόκειται για μικρά πράγματα που δεν σκεφτόμαστε να εφαρμόσουμε στην καθημερινότητα (όπως το πλύσιμο των λαχανικών και φρούτων), τα οποία όμως είναι σημαντικά και συνάμα αποτελεσματικά. Η παρουσίαση αυτών των κανόνων μας θυμίζει τον τρόπο που πρέπει να οργανώνουμε τα ψώνια μας και ταυτόχρονα όχι μόνο τα προϊόντα διατροφής αλλά και εμάς τους ίδιους. Και ομολογώ, πως αυτό με καθιστά πιο υπευθυνη και οργανωμένη σε σχέση με το παρελθόν. Παίρνω φωτογραφία αυτή την αφίσα, η οποία αφήνει τα ίχνη της στη μνήμη μου. Μία κίνηση αυθόρμητη και ταυτόχρονα δικαιολογημένη. Δεν το μετανιώνω.

Ο ήλιος με το χαμόγελο του, μου ανεβάζει το ηθικό. Περπατώντας στο δρόμο, βλέπω τα παιδιά να παίζουν με τους γονείς τους και να τρέχουν, χωρίς να έχουν την αίσθηση του κινδύνου. Οι οικογένειες φαίνονται χαρούμενες συζητώντας για το εκ νέου άνοιγμα των παιδικών σταθμών και των σχολείων, με την ελπίδα να λάβει τέλος ο COVID-19 και να βελτιωθεί το μέλλον τους. Αισθάνομαι από τη μια μεριά, την ανυπομονησία των γονέων να ξαναδουν τα παιδιά τους να πηγαίνουν στο σχολείο, να μαθαίνουν και να ανακαλύπτουν νέα πράγματα και από την άλλη μεριά, αυτή των παιδιών να ξανασυναντήσουν τους φίλους τους και να παίζουν μαζί τους χωρίς φόβο και μέσα προστασίας. Αλλά, είναι σίγουρο ότι από τις 11 Μαϊου θα ανοίξουν ξανά τα σχολεία ή μήπως είναι ένας τρόπος για να καθησυχάσουν τον κόσμο; Θα υπάρξει περαιτέρω επέκταση του περιορισμού-της καραντίνας;

Φτάνει το απόγευμα και παίρνω την κατεύθυνση του κέντρου της περιοχής μου (Mairie d’Issy) για να κάνω μία σειρά από διακανονισμούς. Στον δρόμο, πέφτω σε κάτι το απρόσμενο.

Ένα παιχνίδι στον δρόμο, για τα παιδιά. Μένω μπλοκαρισμένη σε αυτό το σχέδιο για μερικά δευτερόλεπτα, χωρίς να κινηθώ. Με χαμόγελο, όπως ένα παιδί, διασχίζω τις γραμμές του παιχνιδιού και σταματάω στο κεντρικό σημείο συνάντησης. Ύστερα, συνεχίζω μέχρι το σημείο εκκίνησης. Με αυτό τον τρόπο, συμμετέχω σε αυτό το είδος παιχνιδιού εφαρμόζοντας έτσι την ανθρωπολογική μέθοδο της συμμετοχικής παρατήρησης και γυρνώντας στα χρόνια της παιδικής μου ηλικίας, όπου η αίσθηση της αθωότητας μου λείπει. Δεν επιθυμώ να σταματήσω. Όσο χάνομαι μες στις γραμμές, τόσο ξεχνώ τον περιορισμό. Είναι σαν να ξαναζω τα παιδικά μου χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, είναι συναρπαστικό να βλέπεις τα παιδιά να εφευρίσκουν τρόπους για παιχνίδι σε περίοδο περιορισμού και να βρίσκεις το χαμόγελο στο πρόσωπό τους. Αυτό με κάνει εξίσου να χαμογελάω.

Η εμπειρία αυτή μου έδωσε το κίνητρο να σκεφτώ θετικά και να συνεχίσω τις έρευνες μου. Η επαφή με τους πρόσφυγες του «σπιτιού» («maison») αποτελεί ένα μέρος της έρευνας αλλά την ίδια στιγμή ένα μέσο καλύτερης γνώσης της μεταναστευτικής τους ιστορίας. Επιπλέον, όσον αφορά στις συνεντεύξεις, δέχομαι με τον καιρό, τις απαντήσεις ορισμένων ατόμων, οι οποίες με βοηθούν να κατανοήσω καλύτερα τα συναισθήματα τους αφενός, ως κάτοικοι της Γαλλίας, σε σχέση με το «σπίτι των προσφύγων» («maison des réfugiés) κι αφετέρου ως «περιορισμένοι» εξαιτίας της πανδημίας.

Το «σπίτι των προσφύγων» (maison des réfugiés) παρά τον περιορισμό, μένει πάντα ενεργό. Πρόσφατα, στην σελίδα του Facebook, εκτελούνται διάφορες δραστηριότητες-projects όπως ο οδηγός για εκείνον-η που ζητάει άσυλο, πληροφορίες για την διανομή τροφίμων στο Παρίσι καθώς επίσης και για νομική βοήθεια. Ακόμη, η ιδέα της ανταλλαγής πολυάριθμων συνταγών του κόσμου, μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε την πολιτισμική ετερότητα. Τέλος, η έναρξη ενός διαγωνισμού φωτογραφίας του «περιορισμένου Παρισιού» και της θέας από το παράθυρό μας, με ενθάρυννε να συμμετέχω και να μοιραστώ τις προσωπικές μου φωτογραφίες.

Ένα ουράνιο τόξο που δίνει χρώμα στη ζωή μου κατά την περίοδο του περιορισμού. Και τότε, θέτω το εξής ερώτημα : Η λήξη του περιορισμού θα είναι ένα « ουράνιο τόξο » ή μια « καταιγίδα »;

Λέξεις-κλειδιά : πανδημία, περιορισμός, « κοινωνική οδύνη », ανθρωπολογία, ελπίδα, « σπίτι των προσφύγων »